Maand: oktober 2019

Dat je niemand meer hoeft uit te leggen dat roken slecht voor je is, is winst, vindt hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde Jeroen Jansen. Vandaar dat hij zijn pijlen richt op de tweede grote boosdoener in zijn vakgebied: alcohol. “Ik hoop dat we over tien jaar hetzelfde denken over alcohol als nu over roken. Het is gewoon een harddrug.”

Jansen komt de desastreuze gevolgen van alcohol veel tegen in zijn werk als specialist. “Alcohol veroorzaakt keelkanker. Die patiënten komen op mijn spreekuur.”

De Leidse arts hoopt dat patiënten die een ziekte door alcohol hebben opgelopen, in de toekomst op dezelfde behandeling kunnen rekenen als patiënten die ziek zijn geworden door roken. “Sinds kort wordt meer begeleiding aangeboden om te stoppen met roken. Ik hoop dat die begeleiding er ook komt voor ziektes die het gevolg zijn van alcohol.”

Roken op de poli

Jansen hield eerder deze maand een toespraak ter ere van zijn aanstelling als hoogleraar aan de Leidse universiteit. De specialist greep het moment aan om een pleidooi te houden voor meer bewustwording over de schadelijke effecten van alcohol.

“We zeggen hier nu weleens in het ziekenhuis tegen elkaar: weet je nog dat we vroeger op de poli zaten te roken? Ik stel me voor dat we over tien jaar hetzelfde zeggen over borrels die in het ziekenhuis werden georganiseerd.” Lees ook:Elke dag bijna 15 doden door alcohol, veel jongeren slachtoffer

Naar de kroeg

Want er is genoeg reden om dat krachtig te ontmoedigen, zegt Jansen. “En ik begrijp ook wel dat alcohol drinken diepgeworteld is in onze maatschappij. Dat we daar nog een veel hardere noot aan te kraken hebben dan aan roken. Dat bleek ook wel toen ik, om mijn verhaal kracht bij te zetten, de borrel na mijn oratie alcoholvrij maakte.”

Jansen moet lachen als hij daaraan terugdenkt. “Er waren mensen die direct vertrokken naar de kroeg. En een alcoholvrije borrel leek mij ook verschrikkelijk”, zegt Jansen. “Maar het is toch schokkend om dat van jezelf te merken? Waarom zou je geen normaal gesprek kunnen voeren zonder alcohol?”

Hoogleraar Jeroen Jansen waarschuwt voor de gevolgen van alcoholgebruik.© LUMC

Jansen benadrukt dat hij geen scherpslijper is. “Ik wil niet direct een drooglegging, geen alcoholverbod. Het is geen religie en ik ben geen dictator. Dat gaat bovendien ook helemaal niet lukken, dat konden we wel zien tijdens de Amerikaanse drooglegging in de jaren 20 van de vorige eeuw.”

Maar we moeten er wel anders over gaan denken, wil Jansen maar zeggen – in de samenleving, maar ook in het ziekenhuis en de universiteit. “Eind september werd bekend dat de Universiteit van Utrecht had besloten dat er voortaan pas vanaf 17.00 uur alcohol mag worden geschonken. Blijkbaar was het daarvoor prima om eerder alcohol te drinken? Op de Universiteit Leiden mag pas na 14.00 uur alcohol worden geschonken. Ik vind het ongelooflijk dat mensen die aan het werk zijn, alcohol drinken tijdens de lunch.”

Bron: RTL nieuws

Het aantal dodelijke slachtoffers door alcohol in het verkeer is in twee jaar tijd meer dan verdubbeld. In 2016 vielen er dertien doden bij ongelukken gerelateerd aan alcohol, vorig jaar waren dat er 36. Dat blijkt uit cijfers die de NOS bij de politie heeft opgevraagd.

Ook voor dit jaar ziet het er slecht uit. Tot en met september zijn er al 29 doden gevallen door alcoholgebruik in het verkeer. De stijging lijkt dus verder door te zetten, ook omdat in de winter relatief meer ongelukken gebeuren.

In het algemeen vinden steeds meer ongevallen plaats waarbij alcohol in het spel is. In 2016 ging het nog om 2379 ongevallen, vorig jaar waren het er 2731. De stijging is opvallend: volgens de politie was de tendens juist dat er minder alcohol in het verkeer was.

‘Zorgwekkend’

De politie noemt de toename van het aantal slachtoffers door alcohol in het verkeer zorgwekkend. “We moeten daar dieper induiken om te onderzoeken wat de precieze oorzaken zijn.”

Het zijn vooral willekeurige weggebruikers die slachtoffer worden van de ongevallen. Van de 93 dodelijke slachtoffers na 2016 ging het twee keer om de beschonken bestuurder zelf.

Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) ligt het werkelijke aantal verkeersdoden door alcohol overigens nog hoger dan de cijfers van de politie laten zien. Dat komt doordat het alcoholpromillage van omgekomen verkeersdeelnemers vaak niet gemeten wordt, omdat zij niet meer juridisch vervolgd kunnen worden, aldus het SWOV.

Controles

Opvallend is dat er steeds minder vaak grote alcoholcontroles (‘fuikcontroles’) worden gehouden. Volgens de politie komt dat doordat die, door sociale media, vaak al heel snel bekend worden in de omgeving. Daarom voeren agenten nu vaker gerichte drank- en drugscontroles uit, bijvoorbeeld vanuit voertuigen die minder opvallen.

De politie erkent wel dat alcoholcontroles de laatste jaren minder prioriteit hebben gekregen: de aandacht ging vooral naar andere oorzaken van ongelukken, zoals afleiding door de smartphone.

Prioriteiten

Volgens oppositiepartij PvdA blijven grote fysieke alcoholcontroles “keihard nodig”. De partij betreurt het dat de politie er steeds meer taken bij heeft gekregen, waardoor er minder tijd overblijft voor dit soort controles.

Ook coalitiepartijen CDA en VVD vinden dat de politie meer prioriteit moet geven aan grote alcoholcontroles. Fuikcontroles helpen altijd, zegt CDA-Kamerlid De Pater-Postma. “De controles vormen een stukje preventie, maar ze laten ook zien waar de norm ligt. Handhaving, wijzen op die norm, is absoluut noodzakelijk.”

Alcoholslot

De VVD ziet het liefst een terugkeer van het alcoholslot, dat in 2016 definitief verdween vanwege technische en juridische bezwaren. “Er zitten misschien allerlei nadelen aan, maar dat interesseert me niet zo”, zegt Tweede Kamerlid Dijkstra. “Ik vind dat notoire drankrijders nooit meer achter het stuur mogen zitten. Dat gebeurt nu wel.”

Bron: Nos.nl

Om verslavingsproblemen te verminderen, zou er meer aandacht moeten komen voor het gebruik van alcohol. Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) stelt dat er nu vooral aandacht is op het gebruik van harddrugs, terwijl de grootste verslaving om alcohol gaat. Door daar breder op in te zetten, kan het aantal mensen met een alcoholverslaving mogelijk omlaag. Dit meldt Leeuwarder Courant.

Rob Otten, preventiefunctionaris bij VNN, ziet in ongeveer 80 procent van de verslavingen dat het gaat om alcohol. Terwijl dit eenvoudig en goedkoop verkrijgbaar is voor een groot deel van de mensen. “Drank is niet uit de cultuur weg te halen. Het zit erin gebakken.”

VERDOVENDE STOF IN DE HERSENEN

De gebruikers van harddrugs zouden eigenlijk naar verhouding maar een heel klein gedeelte omvatten. Zij gebruiken een veel kleinere en precieze dosis, wat bij alcohol niet het geval is. Alcohol leidt tot de aanmaak van een verdovende stof in de hersenen. Diezelfde stof zou ook de normen en waarden verdoven. Dit is volgens Otten een verklaring waarom alcohol in een sociale setting veel problemen zoals agressie kan veroorzaken. Agressie onder gebruikers van xtc is vele malen kleiner.

MINIMUMLEEFTIJD ALCOHOL OMHOOG

De preventiefunctionaris ziet een verschil in leeftijd waarop mensen alcohol gaan drinken en spreekt positief daarover. De leeftijd waarop een kind voor het eerst alcohol is gaan drinken, is verhoogd. Tien jaar geleden was dit op de leeftijd van 13 jaar al normaal. “Die zit nu nog niet op achttien, maar kinderen zijn wel ouder als ze beginnen.” Later beginnen met het drinken van alcohol leidt er toe dat iemand er vaak ook verstandiger mee om kan gaan. Ook worden ouders steeds strenger en heeft de overheid de minimum leeftijd voor alcohol verhoogd met de campagne NIX18.

Bron: Nationale Zorggids

Twaalf meiden in de leeftijd van 14 tot 17 jaar hebben gisteravond goed ondervonden wat alcohol met je kan doen. De meiden waren op weg naar een feest in Den Bosch, maar omdat ze al zoveel gedronken hadden moesten sommigen overgeven terwijl ze in de bus zaten.

De politie kreeg een melding dat er een jonge meid de bus zou zijn uitgezet op het Vredesplein in Waalwijk. Zij zou dronken zijn. Toen agenten eenmaal ter plaatse kwamen, bleek het niet om één dronken tiener te gaan, maar om twaalf meiden in de leeftijd van 14 tot 17 jaar.

Alle twaalf dames waren dronken. Sommigen lagen zelfs languit op de grond. Een van de meiden moest worden nagekeken door ambulancepersoneel.

Bureau HALT

De ouders van de tieners werden gebeld. Zij kwamen hun kroost ophalen, terwijl Arriva zat met een vieze bus door het braaksel van sommigen. De meiden worden allemaal aangemeld bij bureau HALT, mogelijk moeten zij een paar uur bussen schoonmaken bij Arriva.

Bron: AD dagblad

( Rede uitgesproken door Prof.dr. J.C. Jansen op 18 oktober 2019 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar met als leeropdracht Keel, Neus- en Oorheelkunde)

Preventie. Voorkomen is beter dan genezen

Toen ik nog niet precies wist wat ik wilde worden ging ik naar een voorlichtingsavond van Artsen zonder Grenzen. Daar ontdekte ik dat verbeteringen in de wereld niet komen door artsen die kapot geschoten mensen oplappen, maar door logistiek managers die vaccinatieprogramma’s uitvoeren of voor schoon drinkwater en elektriciteit zorgen. Ook bij Artsen zonder Grenzen is dat het allerbelangrijkste. Er zijn eigenlijk helemaal niet zoveel artsen nodig.

Daarna heb ik mij, nu bijna 30 jaar, gestort op de curatieve geneeskunde en heb ik weinig aan  preventieve geneeskunde gedaan. Maar nu ik uiteindelijk toch een beetje een soort logistiek manager geworden ben is het tijd om daar aandacht aan te besteden.

Toen ik de mogelijkheid kreeg om plannen te ontvouwen nam ik daar meteen in op dat wij als hoofd-halsoncologen, maar ook wij als LUMC, hoognodig een preventie- en behandelprogramma voor rokers moesten starten.  Terwijl ik dat idee verdedigde waren de cardioloog Douwe Atsma en de kinderlongarts Noor Rikkers al tot actie overgegaan en heeft het LUMC nu een actief programma tegen roken voor werknemers en patiënten. Nog nooit heb ik een doel zo snel en zonder inspanning bereikt.

Het betekent wel dat ik aandacht kan vragen voor ‘het nieuwe roken’. Welke slechte gewoonte zou daar het beste voor classificeren? Zitten wordt vaak genoemd, vaak in een adem met obesitas en ook met wat ik kort geleden las: een beroerde werkplek. Ook alles wat met CO2 uitstoot te maken heeft komt in aanmerking; van reizen tot vleeseten. Stikstof is daar de laatste maanden nog bij gekomen. Mijn stem gaat echter naar een vrij te verkrijgen harddrug.  Na mijn benoeming tot hoogleraar kreeg ik van de Raad van Bestuur van het LUMC, dit geestverruimend, maar verslavend middel opgestuurd in een mooi houten kistje.

Ik wil u graag de slechte eigenschappen van alcohol opnoemen maar waarschijnlijk bent u allemaal wel op de hoogte. Mijn dochter Pien, nu net 6 jaar,  wist mij onlangs in de supermarkt te vertellen dat alcohol slecht voor je is omdat je raar gaat doen en dan in het water kunt vallen en dat je dan naar de bodem zakt. En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Voor mijn vakgebied is het natuurlijk belangrijk dat je er kanker van kunt krijgen maar het sociale probleem is denk ik toch nog wel het grootst. Het RIVM heeft becijferd dat de netto kosten van alcoholgebruik (dus na aftrek van accijnsinkomsten en besparing op pensioenen door vroegtijdige sterfte) circa 4 miljard euro per jaar bedragen. En hoewel het alcoholgebruik van jongeren in de laatste 10 jaar sterk gedaald is, wordt nog steeds door de helft van de 16 jarigen gedronken. Het is zorgbarend dat, misschien juist als gevolg van repressie, het meesmokkelen van alcohol, en dan vanwege het gunstige volume, liefst sterke drank, een soort sport onder jongeren is geworden. Ook werd ik erg verrast door een dit jaar in het Leidsch Dagblad gepubliceerd verslag van de El Cid week (de introductieweek voor eerstejaars studenten in Leiden) waarbij een deelnemer van dag tot dag verslag gaf van de locaties waar hij aan gratis bier kon komen, zonder ook maar iets van inhoudelijke informatie over de universiteit te geven. Waar alcohol een middel kan zijn om wat soepeler in de omgang te worden, lijkt het drinken nu meer een doel op zich te zijn. Dat dit onder studenten opgang vindt past dan wel weer bij het gegeven dat van de hoogopgeleide Nederlanders 70% meer drinkt dan het advies van de Gezondheidsraad aanbeveelt, terwijl nog niet de helft van de laagopgeleide Nederlanders hier aan voldoet. Daarom is het bijzonder dat in het eind vorig jaar gesloten Nationaal Preventieakkoord, ondanks het alcoholgebruik van Tweede Kamerleden, toch veel aandacht is voor het terugdringen van alcoholmisbruik.

Sommige Tweede Kamerleden zijn het helemaal met mij eens. In een persbericht na sluiten van het Preventieakkoord schreef de PVV: “ Nooit meer een kratje bier voor de halve prijs, nooit meer Wilde Wijn Dagen, geen biertje meer in de sportkantine als de jeugd speelt? Het slaat compleet door. Het is precies wat we al vreesden: alcohol wordt het nieuwe roken“.

In het Preventieakkoord, dat mede door onze universiteit is ondertekend, zijn geen afspraken gemaakt over het gebruik van alcohol in onderwijsgebouwen of in gezondheidszorginstellingen. De Universiteit van Utrecht heeft sinds 1 september de regel ingevoerd dat voor 17:00 ‘s middags geen alcohol geschonken wordt. Misschien niet bijzonder tactisch, omdat meteen de vraag rijst of er dan voor 17:00 veel gedronken werd, maar daar gaat het niet om. Het is tenminste een begin. Bij onze universiteit is de regel dat er voor 2 uur ‘s middags geen alcohol geschonken wordt. Tenminste niet als er studenten bij zijn!

Er was een tijd dat als een patiënt aan mij vroeg: “Hoe kan ik u bedanken?”, ik antwoordde met: “Ik drink geen bloemen.” Ik denk dat het goed denkbaar is dat wij over 10 jaar zeggen: “Weet je nog dat wij met de Kerstborrel, in het ziekenhuis gewoon alcohol dronken terwijl iedereen dat kon zien!” Het is aan ons, Ziekenhuis en Universiteit om het goede voorbeeld te geven. Dat dit niet gaat meevallen wil ik u vandaag nog laten merken. De borrel, die nu toch echt bijna begint, zal alleen uit alcoholvrije versnaperingen bestaan en ik durf te wedden dat dit voor velen van u een teleurstelling is. Sterker nog er zal een aantal mensen zijn dat met plezier een heupflacon sterke drank in zijn toga had mee gesmokkeld als hij of zij dit van tevoren had geweten! Dat is niet het gevolg van fysieke of geestelijke verslaving, maar het is een cultuurverschijnsel en om dat te veranderen is tijd en inzet nodig.

Bron:

Ouderen die onregelmatig veel alcohol drinken, ontwikkelen mogelijk sneller dementie dan ouderen die weinig drinken. Het effect van veel alcoholgebruik is sterker als er al sprake is van milde cognitieve stoornissen (MCI). Dit blijkt uit een Amerikaanse cohortstudie waarover Manja Koch e.a. schrijven in JAMA Network Open.

De onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan drieduizend oudere Amerikanen (72 jaar of ouder) tussen 2000 en 2008. Bij aanvang woonden zij nog thuis. Zij vulden zelf vragenlijsten in waarin onder meer naar alcoholgebruik werd gevraagd. Tijdens een mediane follow-up van zes jaar werd bij 17 procent van de deelnemers dementie vastgesteld.

In vergelijking met mensen die weleens alcohol drinken, maar niet meer dan één eenheid per dag, vonden Koch e.a. geen significante toe- of afname van het risico op het krijgen van dementie tijdens follow-up bij hoger alcoholgebruik. Bij de ouderen zonder MCI bij aanvang lijkt het risico lager bij matig alcoholgebruik (één of minder eenheden per dag) dan bij meer alcohol. Bij de ouderen met MCI lijkt dat verband nog sterker. Hun MMSE-score nam significant meer af bij stevige drinkers. De associatie tussen alcoholgebruik en dementierisico hangt af van drie factoren: het cognitief functioneren bij aanvang (hoe slechter, hoe meer nadelig effect van alcohol), de hoeveelheid alcohol (gemiddeld twee of meer eenheden per dag is slechter dan één of twee per dag), en regelmaat (bingedrinken is slechter dan dagelijks regelmatig).

Overigens lijken ook de oudere geheelonthouders een hogere kans op het ontwikkelen van dementie te hebben, maar de auteurs wijzen er terecht op dat onder deze groep ook voormalige drinkers zitten. Wellicht zijn zij gestopt met drinken om gezondheidsredenen die ook hun kans op dementie beïnvloeden. Het zou dus niet terecht zijn om te concluderen dat matig drinken beter is dan helemaal niet drinken. Voor mensen met MCI – van wie maar liefst de helft aangeeft alcohol te drinken – zou het goed zijn om te weten dat alcohol de cognitieve achteruitgang kan versnellen. Aangezien bijna de helft van de mensen met MCI uit deze studie zei alcohol te drinken, valt hier mogelijk winst te behalen.

Bron: https://www.medischcontact.nl