Alcoholische dranken – vooral wijn, likeur en sterkedrank – zijn qua ingrediënten en voedingswaarden moeilijk te doorgronden voor consumenten. Sterker: ze staan nu helemaal niet op het etiket. Alleen het alcoholpercentage en allergenen staan verplicht op de verpakking. Als voedselwaakhond vinden we dat vreemd en hebben we onderzocht hoe dit kan.
Drankfabrikanten hoeven in Europa nog altijd geen ingrediënten en voedingswaarden te vermelden op de etiketten van hun producten. In tegenstelling tot vaste voedingsmiddelen. Hierop is al jarenlang via Europese wetgeving uitgebreide ingrediëntendeclaraties verplicht. De Europese Unie probeert al 40 jaar om ook alcoholproducten meer hetzelfde gelabeld te krijgen als vaste voedingsmiddelen. Door lobby en falende beloften van de industrie is dit telkens vertraagd en uitgesteld.
De drankindustrie lobbyt al jaren intensief in Brussel. Ze zorgen er met succes voor dat consumenten niet eenvoudig op flessen en blikjes kunnen zien hoeveel calorieën een alcoholisch drankje bevat. Of hoeveel toegevoegde suiker er in een likeur zit. Of dat er ‘onaantrekkelijke’ E-nummers zoals siliciumdioxide (een synthetisch anti-klontermiddel dat wordt gewonnen uit zand) in een fles wijn zitten.
Bijeenkomsten alcoholindustrie en Europese politici
Foodwatch heeft via een informatieverzoek bij de Europese Commissie documenten opgevraagd bij het Directoraat-Generaal voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling en DG Gezondheid en Voedselveiligheid. Uit de documenten die door deze Europese bestuurlijke eenheden zijn toegestuurd blijkt onder meer dat vertegenwoordigers van de drankindustrie er in 2018 bij het DG voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling met klem hebben gevraagd of de Europese Commissie de plannen van de industrie voor zelfregulering wilde steunen.
Uit een rapport en toelichting door Europese wijnorganisaties aan de beide directoraten in 2018 blijkt dat de wijnproducenten voor uitzonderingen pleiten om maar niet de toegevoegde suikers op de ingrediëntendeclaratie te hoeven zetten.
In 2019 is toenmalig Eurocommissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid, Andriukaitis, door branchebehartiger SpiritsEurope twee dagen op een Franse distilleerderij uitgenodigd om aan te horen hoe lastig het voor de branche was om aanpassingen te moeten doorvoeren.
Europese Commissie is lobby zat
Na een jarenlange discussie met een sterke lobby vanuit de alcoholindustrie heeft de Europese Commissie in het recente Europe’s Beating Cancer Plan aangegeven dat het in de EU anders moet wat betreft alcoholetikettering. De Europese Commissie wil dat alcoholproducenten ingrediënten en voedingswaarden uiterlijk 2023 verplicht op het etiket plaatsen.
Dit na een heel lang en moeizaam proces. De Europese Commissie heeft al in 1982 en in 1992 voorstellen ingediend om voedingswaarden en ingrediënten op het etiket van alcoholische dranken te krijgen, maar de Raad kon over geen van die voorstellen overeenstemming bereiken.
De Commissie heeft vervolgens in 1997 een nieuw voorstel ingediend, dat uiteindelijk pas na vijf jaar op de agenda van een werkgroep van de Europese Raad kwam. Tijdens die vergadering was de meerderheid van de lidstaten het erover eens dat de etikettering van de ingrediënten van alcoholhoudende dranken meer in overeenstemming zou moeten zijn met de inmiddels herziene algemene etiketteringsvoorschriften voor voedsel. Dat was dus in 2002, we zijn inmiddels haast 20 jaar verder.
Foodwatch is blij dat de Europese Commissie nu voor heldere etikettering en tegen de lobby door de industrie in een duidelijk voorstel op tafel legt. Een voorstel dat in lijn is met richtlijnen en adviezen waarop de Wereldgezondheidsraad al een tijd hamert. De WHO is net als foodwatch pleitbezorger van uitgebreidere informatie op alcoholische dranken.
Campaigner Frank Lindner: “Consumenten hebben het recht om te weten wat ze eten én drinken. Het is schandalig dat ze decennialang door lobby van de industrie zo lang van die informatie zijn onthouden. Voedingswaarden en ingrediënten moeten ook gewoon bij alcoholische dranken duidelijk op het etiket zijn te vinden.”
Dit eist foodwatch
Foodwatch wil dat, net als bij voeding en non-alcoholische dranken, er op alcoholische dranken volledige en transparante etikettering moet komen met vermelding van onder meer ingrediënten, voedingswaarden en calorieën. Als het aan de voedselwaakhond ligt geldt dit ook voor additieven en technische hulpstoffen die tijdens de productie worden gebruikt en waarvan resten in het eindproduct zitten.
Frank Lindner: “Nu moeten we extra waakzaam zijn voor verwatering van het voorstel door de alcoholindustrie. Zij zullen er waarschijnlijk alles aan doen om het Europese Parlement en de regeringen die de uiteindelijke beslissen nemen te beïnvloeden. Het is goed dat er nu een duidelijk plan op tafel ligt. We hopen dat dit resulteert in heldere wetgeving die snel wordt ingevoerd. En waarop kan worden gehandhaafd.”