De consumptie van alcohol is in onze maatschappij algemeen geaccepteerd. Dit is zorgwekkend omdat alcohol een risicofactor is voor kanker.

• Hoeveel alcohol drinken Nederlanders?

Ongeveer 8 op de 10 Nederlanders drinkt wel eens alcohol en maar liefst 1 op de 10 is een zware drinker, dit blijkt uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Hoeveel Nederlanders sterven er jaarlijks door alcohol?

De schade die alcohol veroorzaakt is groot. Volgens de WHO sterven er jaarlijks zo’n 4.750 mensen in Nederland aan alcoholgerelateerde oorzaken. Alcohol verhoogt ook het risico op verschillende kankersoorten, waaronder de veelvoorkomende vormen darm- en borstkanker.

Hoe schadelijk is alcohol voor de gezondheid?

Voor veel mensen hoort alcohol bij het dagelijks leven. Maar weinig mensen realiseren zich hoeveel schade alcohol aanricht. Zo wordt 1 op de 14 van de vroegtijdige sterfgevallen (onder de 65 jaar) in Nederland veroorzaakt door alcohol. Alcohol is dan ook een van de belangrijkste (te voorkomen) risicofactoren om te overlijden aan een ziekte. Voor personen jonger dan 40 jaar is alcohol zelfs de grootste oorzaak van sterfte.

De Wereldgezondheidsorganisatie bracht begin 2014 een rapport uit waarin stond dat in 2012 alcohol wereldwijd verantwoordelijk was voor één op de twintig sterfgevallen, wat neerkwam op 3,3 miljoen doden. Dit is meer dan sterfte veroorzaakt door HIV/AIDS, geweld en tuberculose tezamen. De consumptie van alcohol kan leiden tot een verhoogd risico op wel 200 verschillende ziekten, waaronder diverse soorten kanker.

Wat is het verband tussen alcohol en het risico op kanker?

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat alcohol het risico kan verhogen op mond- en keelkanker, strottenhoofdkanker, darmkanker, slokdarmkanker, leverkanker en borstkanker, waarbij elk glas alcohol het risico op kanker al verhoogt. Daarom raadt het Wereld Kanker Onderzoek Fonds het drinken van alcohol af. Als men toch alcohol wil drinken, dan adviseren wij vrouwen om niet meer dan 1 glas per dag te drinken en mannen niet meer dan 2 glazen, en daarnaast enkele dagen per week alcoholvrij te houden (4). Bij deze hoeveelheden alcohol wordt het risico op gezondheidsschade beperkt, maar niet uitgesloten.

Een groot percentage van de gevallen van kanker in westerse landen zou voorkomen kunnen worden als niemand alcohol zou drinken. Het zou bijvoorbeeld gaan om 27% van de gevallen van darmkanker, 22% van de gevallen van borstkanker, 41% van de gevallen van mond- en keelkanker en maar liefst 51% van de gevallen van slokdarmkanker. Tezamen gaat het in Nederland jaarlijks om ongeveer 5.000 gevallen van kanker die in verband staan met alcoholconsumptie (5).

Waarom veroorzaakt alcohol kanker?

Een mogelijke verklaring waarom alcohol het risico op kanker kan verhogen is dat er bij de afbraak van alcohol in ons lichaam kankerverwekkende stoffen (aceetaldehyde) ontstaan. Ook verstoort alcohol de reparatieprocessen van ons DNA. Beschadigingen aan het DNA kunnen uiteindelijk tot kanker leiden. Daarnaast verhoogt het drinken van alcohol het niveau van de hormonen oestrogeen en androgeen (geslachtshormonen), die het risico op hormoongerelateerde kankersoorten zoals borstkanker verhogen. Alcoholconsumptie is extra schadelijk in combinatie met roken.

Het drinken van alcohol is een geaccepteerd risico

Het drinken van alcohol wordt in onze maatschappij als “normaal” beschouwd. De bijbehorende risico’s worden door zowel de consument als de overheid nog steeds geaccepteerd. Maatregelen van de overheid die ons moeten beschermen tegen onvrijwillige risico’s zoals aardbevingen of overstromingen, zijn erop gericht dat ons risico om hieraan te overlijden niet meer dan 1 op 1 miljoen is. Voor risico’s waaraan we ons vrijwillig blootstellen is het geaccepteerde niveau al hoger, namelijk 1 op duizend (bijvoorbeeld skiën). Maar voor alcohol accepteren we een sterfterisico van 1 op 14!!!

Niet iedereen in Nederland is goed op de hoogte van de relatie tussen alcohol en kanker. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 78% van de Nederlanders niet weet dat alcohol drinken het risico op kanker verhoogt. Uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) blijkt dat 1 op de 10 van de deelnemers zelfs denkt dat alcohol het risico op kanker kan verlagen.

Feiten en cijfers over alcoholconsumptie in Nederland.

• Van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder drinkt 76,7% wel eens alcohol.
• Van de Nederlanders valt 11,5% in de categorie zware drinker. Voor vrouwen betekent dit dat zij minstens één keer per week vier of meer glazen alcohol op een dag drinken en voor mannen geldt één keer in de week zes of meer glazen op een dag.
• We drinken gemiddeld 1,4 glas alcohol per dag, wat neerkomt op zo’n 7 liter pure alcohol per jaar.
• Alcoholmisbruik komt meer voor onder hoogopgeleiden (hbo of hoger) dan onder laagopgeleiden.