Het aantal mensen (vaak jongeren) dat op de spoedeisende hulp beland door alcohol neemt in rap tempo toe. Artsen in Utrecht maken zich grote zorgen. Trouw liep een zaterdagavond mee in het Diakonessenhuis. ‘Het is een bizarre legale drug.
De geur van urine is niet te harden. Twee ambulancebroeders rollen een brancard met een jongvolwassen man naar kamer 2. De patiënt strompelt zelf naar het bed, terwijl spoedeisende hulparts Trudy van Dijken (41) wat zaken doorneemt met de nachtploeg. “Deze meneer was hier gisteravond ook”, vertelt ze haar collega’s.
Stomdronken en onder de ontlasting kwam hij een dag eerder binnen in een witte lijkenzak, die werd gebruikt vanwege de stank. De zak was twintig centimeter opengeritst. Nu is diezelfde man er alweer. “Hij heeft last van hevige ontwenningsverschijnselen en kreeg daarbij een epileptische aanval”, zegt Van Dijken. Ze betreedt met haar collega’s de kamer en vraagt beleefd: “Heeft u leverproblemen door uw alcoholgebruik?”
Meer en meer alcoholslachtoffers
Het is zaterdagavond iets na elf uur, op de spoedeisende hulp van het Diakonessenhuis in Utrecht. Vanaf deze tijd stromen de alcoholgevallen één voor één binnen. Vaste prik. Laveloos en soms een tikje agressief, of juist in diepe slaap. De benevelde patiënten kampen met breuken door een val van de fiets of trap, een blauw oog na uitgaansgeweld of een vergiftiging omdat ze niet stopten met drinken.
Artsen zien vaker ernstig letsel na alcoholgebruik. Het aantal bezoeken op de spoedeisende hulp na ongevallen met alcohol is de laatste tien jaar met 55 procent toegenomen, blijkt uit onderzoek van VeiligheidNL.
De coronajaren vlakten de cijfers af. Tussen 2010 en 2019 ging het om een stijging van liefst 89 procent. Sinds de kroegen weer open zijn, zien Utrechtse artsen dat de zorgwekkende trend doorzet. De stijging zit vooral in verkeersongelukken, met name met de fiets. Een eenduidige verklaring is er niet, maar mogelijk spelen een betere registratie en bestuurders die vaker rijden onder invloed een rol.
Foto van studenten
Alcoholgevallen zijn niet de leukste, zegt Van Dijken op een rustig moment droogjes. “Vaak zijn ze hier om te ontnuchteren. Er is weinig eer aan te behalen.” De arts − vriendelijke blik, golvend rossig haar − drinkt zelf nauwelijks. “Mede om wat ik hier allemaal tegenkom.”
Meestal treft ze op de ‘spoed’ benevelde patiënten aan met letsel door ongelukken. “Botbreuken of een hoofdwond na een val van de fiets bijvoorbeeld. Of iemand die met wijn op een paar treden mist op de trap thuis. Het meesten registreren we niet eens onder de noemer alcohol.”
Van Dijken komt ook alcoholgerelateerde aandoeningen tegen, zoals een ontstoken alvleesklier. Ernstige ontwenningsverschijnselen ziet ze ook. “Dat uit zich in verwardheid of epileptische aanvallen.”
In het weekend zijn het jongeren en jongvolwassenen die laveloos binnenstrompelen. “Regelmatig zijn ze niet meer aanspreekbaar. Dan vraag ik anderen die erbij zijn om een foto te maken. Anders zijn ze alles morgen weer vergeten en denken ze: ach, het viel wel mee.”
Onderkoeld op straat
Verpleegkundige Ruben van der Mel (28) loopt even binnen. Hij is in opleiding en vertelt over de jongvolwassen man die een dag eerder binnen werd gedragen in een lijkenzak vanwege de stank. De man was gevonden op straat, onderkoeld en stomdronken. Dat kan gevaarlijk zijn, zegt Van der Mel. “Soms beginnen omstanders te reanimeren, omdat ze denken dat iemand dood is.”
Toen de patiënt aan het einde van de avond weer op zijn benen kon staan, belde het ziekenhuis een taxi. “Hij wilde nog even langs de Albert Heijn…” De verpleegkundige is nog niet uitgepraat als arts Van Dijken een andere jongeman binnenkrijgt. “Oogletsel nadat hij is geslagen”, vertelt ze. “Er was alcohol in het spel, ook softdrugs. Ik weet niet wat er precies is gebeurd.”
‘Het is alcohol, alcohol, alcohol’
Met de jaarwisseling in aantocht houden Van Dijken en haar collega’s hun hart vast. “Koningsnacht en de jaarwisseling zijn de bizarste avonden en nachten van het jaar.” Op één vuurwerkslachtoffer komen grofweg drie drugspatiënten binnen en tien alcoholgerelateerde letselgevallen, schatten de artsen. “Vuurwerk? Het is alcohol, alcohol, alcohol.”
Het baart haar zorgen. “Het meeste moeite heb ik met het beeld in de maatschappij dat alcohol oké is”, zegt Van Dijken. Maar hoe vaak alcoholpatiënten ook terugkomen, het frustreert haar niet. “Nee, je wilt als arts iedereen helpen, hoe vaak diegene hier ook komt. Maar triest is het wel.”
Samenwerking met Jellinek
De arts werkte eerder in een verslavingskliniek in Amsterdam, dus ze weet waar ze het over heeft. “Er zitten heel vaak allerlei onderliggende problemen onder. Geldzorgen, ouders die stevig drinken, depressie. Daarom oordeel ik als arts nooit over de patiënt.”
De afgelopen jaren is het Diakonessenhuis intensiever gaan samenwerken met verslavingsinstelling Jellinek. Bij het vermoeden van een verslaving bieden ze een behandeling aan. Het lijkt te werken, zegt Van Dijken. “Ik schat, en dat is een grove schatting, dat de helft erop ingaat. Alle ziekenhuizen zouden dit moeten doen.”
Toch blijft het dweilen met de kraan open. “Alcohol is eigenlijk een bizarre legale harddrug. Als het nu op de markt was gekomen, zou het nooit worden toegelaten.”
Om de privacy van patiënten te waarborgen zijn alle voorbeelden uit dit artikel onherleidbaar gemaakt in afstemming met het ziekenhuis.
Bron: dagblad trouw