Ongeboren baby voelt elke druppel alcohol
Gisteren om 03:00 door Maxie Eckert
Ongeboren baby voelt elke druppel alcohol
Zwangere vrouwen die ladderzat zijn, schaden hun kindje. Daarover is er geen discussie. Maar ook licht tot matig alcoholgebruik blijkt ongeboren baby’s te schaden.
De mooiste start, aldus de slogan van de overheid, begint met een stop: wie een kind verwacht, moet volledig kappen met alcohol en andere verslavende middelen. Een hoogzwangere vrouw die dronken op café zit, roept ook weerstand op. Maar doorgaans is het wel sociaal aanvaard om met cava te klinken op het nieuws dat er een kind op komst is of om één glas wijn op restaurant te drinken.
Onderzoek bij honderden baby’s wijst nu uit dat niet alleen bingedrinken een effect op ongeboren kinderen heeft. Ook baby’s van moeders die niet overdreven veel alcohol hebben gedronken tijdens de zwangerschap, vertonen in hun gezicht lichte kenmerken die typisch zijn voor het foetaal alcoholsyndroom. Die afwijking krijgen kinderen als de moeder tijdens de zwangerschap een zware drinker was.
Die bevinding, gepubliceerd in het vaktijdschrift JAMA Pediatrics, werpt een nieuw licht op de discussie over alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. De overheid adviseert om geen druppel te drinken tijdens de zwangerschap – en zelfs al als er plannen zijn om een kind te verwekken, omdat het onduidelijk is of er een ‘veilige’ ondergrens bestaat. Maar vooral hogeropgeleide vrouwen vinden het overdreven om gedurende negen maanden alcohol volledig van het menu te schrappen, juist omdat ze weten dat er geen eenduidige bewijzen zijn dat een sporadisch glaasje de ontwikkeling van hun kind belemmert.
In Vlaanderen drinkt bijna één op de drie vrouwen alcohol als ze een kind verwachten. Eén op de dertig pasgeborenen heeft een moeder die meer dan een glas per week dronk tijdens de zwangerschap. In die groepen vinden we bovengemiddeld veel vrouwen van Belgische origine terug, met een hoger diploma en hoger inkomen.
Kwestie van millimeters
Uit een groter Australisch onderzoeksproject naar de risico’s van occasioneel, niet-overmatig alcoholgebruik tijdens de zwangerschap, komt nu nieuw wetenschappelijk bewijs. Er werden 415 baby’s onderzocht rond hun eerste verjaardag. Met 3D-computeranalyses van hun gezicht kon de anatomie tot in detail worden opgemeten. De onderzoekers ontdekten afwijkingen in de gezichten, die amper met het blote oog merkbaar zijn, als hun moeders alcohol hadden gedronken – los van de hoeveelheid.
De subtiele veranderingen gaan in de richting van typisch kenmerken van het foetaal alcoholsyndroom: een iets platter gevormd gezicht, met een neus die korter is en naar boven kantelt. Naarmate de moeders meer alcohol dronken, waren die afwijkingen meer uitgesproken.
Volgens de onderzoekers zijn er vooral verschillen tussen kinderen van wie de moeders helemaal geen alcohol hadden gedronken en kinderen van moeders die alleen tijdens het eerste trimester van de zwangerschap weinig alcohol hadden gedronken (minder dan 20 gram alcohol – twee pintjes – per gelegenheid en minder dan 70 gram per week).
Geleidelijke toename
‘Dit onderzoek toont aan dat het effect van alcohol op ongeboren kinderen geleidelijk toeneemt met de dosis en er niet alleen is bij overmatig gebruik’, zegt Karel Allegaert, die als professor geneeskunde (KU Leuven en Erasmus MC Rotterdam) gespecialiseerd is in de gevolgen van (genees)middelengebruik tijdens de zwangerschap. ‘Alcohol beïnvloedt onder andere de ontwikkeling van de schedel en de hersenen. Als we zien dat een laag gebruik subtiele effecten heeft op de gezichtsvorm, is het aannemelijk dat ook de hersenen van het kind worden beïnvloed.’
Het advies om het best helemaal niets drinken, is juist, volgens Allegaert. ‘Ik betwijfel dat we ooit een veilige ondergrens zullen vinden. Het is nu eenmaal moeilijk om aan te tonen dat het volledig veilig is.’